Anayasa Mahkemesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin en üst düzeydeki yargı organıdır ve anayasa değişikliklerinin uygunluğunu denetleme yetkisine sahiptir. Anayasa Mahkemesi’nin yargısal denetimleri, anayasa değişikliklerine ilişkin beş farklı denetim türü içermektedir. Bu denetim türleri; şekil denetimi, yetki denetimi, amaç denetimi, esas denetimi ve ölçülülük denetimidir.

1. Şekil Denetimi:
Anayasa Mahkemesi, anayasa değişikliklerini öncelikle şekil denetiminden geçirir. Şekil denetimi, değişiklik yapılacak düzenlemenin, anayasanın öngördüğü şekil ve usul kurallarına uygun olup olmadığını kontrol eder. Anayasa Mahkemesi, değişiklik metnini inceleyerek, değişiklik yapılacak yasanın usulüne uygun bir şekilde kabul edilip edilmediğini değerlendirir.

2. Yetki Denetimi:
Yetki denetimi, Anayasa Mahkemesi’nin anayasa değişikliklerinin tek yetkili organ olan TBMM tarafından alınmış olup olmadığını denetlemesidir. Anayasa Mahkemesi, anayasa değişikliklerinin TBMM’nin anayasanın yetki verdiği konulara ilişkin bir düzenleme yapması durumunda yapılmasını gerektiğini belirler. Bunun yanı sıra, Anayasa Mahkemesi, anayasa değişikliklerinin TBMM’nin yetkisinde olmayan konulara ilişkin olup olmadığını da inceler.

3. Amaç Denetimi:
Amaç denetimi, Anayasa Mahkemesi’nin anayasa değişiklikleriyle ulaşılmak istenen amacın anayasaya uygun olup olmadığını denetlemesidir. Anayasa Mahkemesi, anayasa değişiklikleri ile amaçlanan amacın anayasa ilkeleri ve temel hak ve özgürlüklerle çelişip çelişmediğini değerlendirir. Bu denetimde, anayasa değişikliklerinin anayasaya aykırı sonuçlar doğurup doğurmadığına bakılır.

4. Esas Denetimi:
Esas denetimi, Anayasa Mahkemesi’nin anayasa değişikliklerinin anayasa ilkelerine aykırı olup olmadığını denetlemesidir. Anayasa Mahkemesi, anayasa değişiklikleriyle oluşturulan düzenlemelerin, anayasanın temel ilkelerine uygun olup olmadığını değerlendirir. Bu denetimde, anayasa değişikliklerinin anayasa ilkelerini çiğneyip çiğnemediği değerlendirilir.

5. Ölçülülük Denetimi:
Ölçülülük denetimi, Anayasa Mahkemesi’nin anayasa değişikliklerinin temel hak ve özgürlüklere getirdiği sınırlamaların ölçülü olup olmadığını denetlemesidir. Anayasa Mahkemesi, anayasa değişikliklerinin bireylerin temel hak ve özgürlüklerini aşırı bir şekilde sınırlayıp sınırlamadığını değerlendirir. Bu denetimde, anayasa değişikliklerinin sınırlama getirdiği haklara ilişkin mantıklı bir nedeni olup olmadığı değerlendirilir.

Anayasa Mahkemesi, yukarıda belirtilen denetim türleri üzerinden anayasa değişikliklerini değerlendirir ve anayasa değişikliklerinin anayasaya uygunluğunu karar vererek sonuçlandırır. Anayasa Mahkemesi’nin bu denetimleri, anayasa değişikliklerinin hukuki güvence altında olmasını ve anayasaya sadakatin korunmasını amaçlar. Bu sayede, ülkede hukukun üstünlüğü ilkesi ve anayasal düzenin korunması sağlanır.